PGS Trần Ngọc Sơn, PGĐ Bệnh viện Saint Paul là người đầu tiên ở Việt Nam Ứng dụng phẫu thuật nội soi 1 lỗ trong điều trị thoát vị bẹn ở trẻ em, hiện tại kỹ thuật này đang được triển khai thành công tại khoa Phẫu thuật nhi- Bệnh viện Saint Paul.
Khi phát hiện trẻ có biểu hiện của thoát vị bẹn thì cha mẹ có thể đưa trẻ đến Phòng khám Ngoại Nhi (P118, Nhà A1) Hoặc khoa phòng khám Trung tâm Kỹ thuật cao và Tiêu hóa Hà nội – Bv Saint Paul, số 12 Chu Văn An, Ba Đình, Hà Nội để được tư vấn.
Thoát vị bẹn là gì?
Thoát vị bẹn là tình trạng phình lên một cách bất thường, có thể nhìn thấy được và cảm thấy được ở vùng bẹn bìu (trẻ nam) hoặc vùng bẹn môi lớn (trẻ nữ). Nội dung bên trong là các tạng trong ổ bụng (ruột, mạc nối lớn, buồng trứng/phần phụ)
Tần suất xuất hiện.
Tỷ lệ gặp từ 0,8 – 4,4% ở trẻ em. Có nghĩa là cứ 1000 trẻ em thì có từ 8 đến 44 trẻ bị mắc bệnh này. Ở trẻ sinh non tần suất lên đển 30% tùy theo tuổi thai.
Tuổi: có thể gặp ở mọi lứa tuổi
Bệnh xảy ra ở cả hai giới nhưng trẻ nam có tỷ lệ bệnh cao hơn trẻ nữ 5-10 lần
Khoảng 60% thoát vị bẹn xảy ra bên phải, 25% – 30% xảy ra bên trái, 10%- 15% xảy ra cả hai bên.
Nguyên nhân:
Do sự tồn tại của ống phúc tinh mạc ở trẻ nam (hoặc ống Nuck ở trẻ nữ), mà đáng nhẽ ra các ống này phải được đóng kín trước khi sinh, khi đường kính ống này đủ lớn để các tạng trong ổ bụng (ruột, mạc nối lớn, buồng trứng/phần phụ) có thể chui qua đó xuống bẹn và bìu gây thoát vị bẹn.
Những biểu hiện của bệnh để cha mẹ cho trẻ đi khám.
Thoát vị bẹn biểu hiện bằng một khối phồng (khối thoát vị) tại vùng bẹn bìu ở trẻ trai và tại vùng bẹn môi lớn của bé gái. Khối phồng này thường xuất hiện to hơn khi trẻ ho, khóc, rặn khi đi đại tiện hay sau những vận động mạnh như chạy nhảy, tập thể dục… Lúc trẻ nghỉ ngơi hay nằm thì khối thoát vị có thể tự chui vào ổ bụng trở lại, khối phồng xẹp đi, vùng bẹn của trẻ trở lại như bình thường.
Các dấu hiệu để nhận biết thoát vị bẹn bị nghẹt:
Khối phồng tại vùng bẹn không xẹp lại như mọi khi mà căng cứng, sờ vào gây đau, da trên khối phồng có thể đổi màu, thân nhiệt tăng và dấu hiệu tắc ruột trở nên rõ ràng.
Trẻ nhỏ thì bỏ bú, nôn, quấy khóc, trẻ lớn thì kêu đau vùng bẹn
Các xét nghiện cần làm khi trẻ đến khám.
Siêu âm vùng bẹn bìu có thể thấy được tạng thoát vị
Thoát vị bẹn cần được điều trị như thế nào?
Thoát vị bẹn cần phải được phẫu thuật sớm, ngay từ thời điểm phát hiện ra bệnh, ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhằm ngăn chặn biến chứng nghẹt có thể xảy ra, dẫn đến tổn thương đến các tạng bên trong bao thoát vị và các biến chứng nặng hơn nữa.
Mục đích của phẫu thuật là thắt lại ống phúc tinh mạc hoặc ống Nuck (trẻ nữ)
Trẻ cần được chuẩn bị gì trước khi phẫu thuật:
• Làm các xét nghiện máu cơ bản
• Chụp Xquang phổi
• Khám tai mũi họng
• Trẻ không được ăn thức ăn đặc 6 (sáu) giờ trước khi phẫu thuật nhằm đảm bảo cho dạ dày rỗng khi gây mê, giảm nguy cơ bị trào ngược (hít phải dịch dạ dày) trong khi gây mê.
Các phương pháp phẫu thật thuật để điều trị thoát vị bẹn:
• Mổ mở đường bẹn:
Phẫu thuật viên sẽ rạch nhỏ ( 2cm) ngay tại các nếp gấp da của bụng, sau đó phẫu tích bộc lộ và thắt lại ống phúc tinh mạc
Nhược điểm của phương pháp này là để lại sẹo sau mổ, không biết bên đối diện có bị không.
• Mổ nội soi:
Có nhiều phương pháp mổ nội soi như nội soi 1 lỗ, 2lỗ, 3 lỗ. Phương pháp tốt nhất là nội soi 1 lỗ (hình 3, 4)
Ưu điểm của phẫu thuật nội soi 1 lỗ:
• Phát hiện ra bên đối diện có bị hay không, nếu có thì xử lý ngay trong 1 lần phẫu thật, tránh cho các cháu phải chịu 1 lần mổ nữa.
• Trẻ đau ít và hồi phục nhanh sau mổ.
• Không để lại sẹo sau mổ
Cách thức chăm sóc sau khi mổ
Dùng thuốc: sau mổ trẻ sẽ được dùng giảm đau 1 ngày, không phải dùng kháng sinh.
Chế độ ăn, vận động bình thường như sau mổ 4 giờ
Trẻ sẽ nằm viện 1 ngày, ra viện vào sáng hôm sau.
Thay băng vết mổ sau 72 giờ nếu băng vết mổ khô sạch, nếu băng ướt thì thay băng hàng ngày. Không phải cắt chỉ nếu khâu bằng chỉ tự tiêu hoặc cắt chỉ sau 7 ngày
Khám lại sau 1 tháng
PGS.TS Trần Ngọc Sơn
